Cách nhận biết tiểu đường thai kỳ mẹ bầu cần chú ý

Tiểu đường thai kỳ là gì?

Trước khi đi tìm hiểu cách nhận biết tiểu đường thai kỳ, mẹ bầu cần hiểu khái quát về căn bệnh này. Tiểu đường thai kỳ là tình trạng đường huyết tăng cao ở phụ nữ mang thai. Thông thường, bệnh xuất hiện từ khoảng tuần thứ 24 của thai kỳ. Đa số các trường hợp tiểu đường thai kỳ sẽ tự khỏi sau khi sinh.

Để chẩn đoán chính xác, bác sĩ sẽ tiến hành xét nghiệm đường huyết. Các chỉ số đường huyết bất thường như sau:

• Đường huyết lúc đói > 92 mg/dl
• Đường huyết sau khi ăn 1 giờ > 180 mg/dl
• Đường huyết sau khi ăn 2 giờ > 150 mg/dl

Đọc ngay: 

Dấu hiệu tiểu đường thai kỳ 3 tháng cuối mẹ bầu không nên bỏ qua

Phân biệt các loại tiểu đường: Tiểu đường tuýp 1, tuýp 2 và tiểu đường thai kỳ

Đối tượng dễ bị tiểu đường thai kỳ

Tiểu đường thai kỳ là một vấn đề sức khỏe ngày càng phổ biến ở phụ nữ mang thai. Bên cạnh quan tâm đến cách nhận biết tiểu đường thai kỳ thì người có nguy cơ cao mắc bệnh cũng được nhiều mẹ bầu quan tâm. 5 đối tượng dưới đây sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với người bình thường.

Tiền sử gia đình

Nếu trong gia đình bạn có người thân từng mắc bệnh tiểu đường, đặc biệt là bố mẹ, anh chị em, thì nguy cơ bạn mắc tiểu đường thai kỳ sẽ cao hơn. Điều này cho thấy yếu tố di truyền đóng một vai trò quan trọng trong việc phát triển bệnh.

Chỉ số cơ thể (BMI) cao

Chỉ số BMI là một thước đo để đánh giá cân nặng so với chiều cao. Nếu BMI của bạn trên 30, tức là bạn đang trong tình trạng béo phì, thì nguy cơ mắc tiểu đường thai kỳ sẽ tăng lên đáng kể.

Tuổi trên 30 

Phụ nữ mang thai ở độ tuổi trên 30 thường có nguy cơ mắc tiểu đường thai kỳ cao hơn so với những người trẻ tuổi hơn.

Tăng cân quá mức trong thai kỳ 

Việc tăng cân quá nhanh và quá nhiều trong quá trình mang thai cũng là một yếu tố nguy cơ. Đặc biệt, nếu bạn đã thừa cân hoặc béo phì trước khi mang thai thì nguy cơ này càng cao hơn.

Tiền sử bệnh

• Tiểu đường thai kỳ ở lần mang thai trước: Nếu bạn đã từng mắc tiểu đường thai kỳ trong lần mang thai trước, thì khả năng mắc lại ở lần mang thai này là rất cao.
• Sinh con quá lớn: Nếu bạn đã từng sinh một bé nặng trên 4kg, điều này có thể là dấu hiệu cho thấy đã có sự rối loạn chuyển hóa đường trong lần mang thai trước và tăng nguy cơ mắc bệnh ở lần mang thai tiếp theo.
• Tiền sử sản khoa bất thường: Các vấn đề như thai chết lưu không rõ nguyên nhân, sẩy thai liên tiếp, sinh non, thai dị tật cũng có thể liên quan đến nguy cơ mắc tiểu đường thai kỳ.

Vì sao mẹ bầu lại bị tiểu đường? 

Việc nắm được cách nhận biết tiểu đường thai kỳ rất quan trọng trong việc đảm bảo sức khỏe mẹ và bé. Để hiểu rõ hơn về căn bệnh này, chúng ta cần tìm hiểu về những thay đổi phức tạp trong cơ thể người mẹ khi mang thai, đặc biệt là nguyên nhân gây bệnh.

3 nguyên nhân chính gây tiểu đường thai kỳ:

• Rối loạn hormone: Khi mang thai, cơ thể sản xuất một lượng lớn hormone như estrogen, progesterone và human placental lactogen (hPL). Những hormone này có vai trò quan trọng trong việc duy trì thai kỳ. Tuy nhiên nó lại làm giảm tác dụng của insulin. Khi tác dụng của insulin bị giảm, lượng đường trong máu sẽ tăng cao, dẫn đến tiểu đường thai kỳ.
• Kháng insulin: Thai nhi cần cung cấp năng lượng. Do vậy, cơ thể mẹ bầu sẽ tự động kháng insulin ở một mức độ nhất định. Điều này giúp tăng lượng đường trong máu, đảm bảo thai nhi luôn được cung cấp đủ năng lượng. Tuy nhiên, nếu tình trạng kháng insulin quá mức, lượng đường trong máu sẽ tăng cao vượt ngưỡng cho phép, gây ra tiểu đường thai kỳ.
• Chế độ ăn uống: Chế độ ăn uống không hợp lý, đặc biệt là tiêu thụ quá nhiều đường, tinh bột và chất béo, sẽ làm tăng gánh nặng cho tuyến tụy và làm trầm trọng thêm tình trạng kháng insulin.

Dấu hiệu cảnh báo tiểu đường thai kỳ

Tiểu đường thai kỳ thường đến một cách âm thầm, khiến nhiều mẹ bầu không hề hay biết. Các triệu chứng của bệnh khá giống với ốm nghén, dễ gây nhầm lẫn. Dưới đây là cách nhận biết tiểu đường thai kỳ cơ bản qua một số dấu hiệu mà mẹ bầu nên chú ý để phát hiện bệnh sớm. 

Khát nước liên tục

Một dấu hiệu điển hình của tiểu đường thai kỳ là cảm giác khát nước không dứt, đặc biệt vào ban đêm. Khi lượng đường trong máu tăng cao, thận phải làm việc nhiều hơn. Chúng phải lọc lượng đường dư thừa trong cơ thể. Quá trình này khiến cơ thể mất nước nhiều hơn bình thường, khiến mẹ bầu luôn cảm thấy khát.

Tiểu nhiều

Cùng với việc khát nước, mẹ bầu mắc tiểu đường thai kỳ còn thường xuyên đi tiểu. Nguyên nhân cũng là do lượng đường trong máu tăng cao, kéo theo lượng nước tiểu tăng lên để đào thải đường dư thừa ra ngoài. Thậm chí, trong nước tiểu có thể xuất hiện kiến do có đường trong nước tiểu.

Các dấu hiệu khác

Ngoài hai dấu hiệu trên, mẹ bầu cũng có thể gặp phải các triệu chứng như:

• Mệt mỏi: Do cơ thể không thể sử dụng đường glucose một cách hiệu quả, dẫn đến thiếu năng lượng.
• Mờ mắt: Lượng đường trong máu cao có thể gây tổn thương các mạch máu nhỏ ở mắt, gây mờ mắt tạm thời.
• Nhiễm trùng: Đường huyết cao làm giảm khả năng chống nhiễm trùng của cơ thể, khiến mẹ bầu dễ bị nhiễm trùng đường tiểu, nấm âm đạo,...
• Tăng cân nhanh: Mặc dù ăn uống bình thường nhưng cân nặng lại tăng nhanh bất thường.

Cách nhận biết tiểu đường thai kỳ qua các dấu hiệu không phải lúc nào cũng rõ ràng và dễ nhận biết. Nhiều mẹ bầu có thể không có bất kỳ triệu chứng nào hoặc chỉ có một vài triệu chứng nhẹ. Do đó, khám thai định kỳ và làm xét nghiệm sàng lọc tiểu đường thai kỳ là rất quan trọng. Điều này giúp phát hiện bệnh sớm và điều trị kịp thời.

Phương pháp điều trị đái tháo đường thai kỳ

Mục tiêu chính trong điều trị tiểu đường thai kỳ là kiểm soát lượng đường huyết ở mức ổn định. Nguyên tắc cơ bản bao gồm điều chỉnh chế độ ăn uống, tăng cường vận động và theo dõi đường huyết thường xuyên. 

Chế độ ăn uống

Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát đường huyết ở phụ nữ mang thai mắc tiểu đường. Việc giảm thiểu thực phẩm có chỉ số đường huyết cao giúp ổn định lượng đường trong máu. Mẹ bầu nên tăng cường ăn rau xanh, trái cây và các loại hạt. Chia nhỏ bữa ăn và ăn đều đặn cũng góp phần ngăn ngừa tình trạng đường huyết tăng đột ngột.

Tham khảo ngay: Chế độ dinh dưỡng cho bà bầu 3 tháng đầu giúp thai kỳ khỏe mạnh

Vận động

Vận động thường xuyên là một phần không thể thiếu trong quá trình điều trị tiểu đường thai kỳ. Các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, yoga hoặc bơi lội giúp cải thiện sự nhạy cảm của insulin. Điều này hỗ trợ kiểm soát đường huyết hiệu quả hơn. Tuy nhiên, mẹ bầu nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi bắt đầu bất kỳ chương trình tập luyện nào.

Kiểm soát đường huyết

Việc kiểm soát đường huyết thường xuyên là yếu tố quyết định thành công của quá trình điều trị. Mẹ bầu cần tự kiểm tra đường huyết tại nhà theo chỉ dẫn của bác sĩ. Nếu đường huyết không ổn định, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng insulin để điều chỉnh.

Theo dõi thai kỳ

Trong suốt quá trình mang thai, việc theo dõi sức khỏe của mẹ và bé là vô cùng quan trọng. Mẹ bầu nên đi khám thai định kỳ để bác sĩ đánh giá sự phát triển của thai nhi, kiểm tra huyết áp, đo đường huyết và siêu âm.

Sinh nở

Quyết định phương pháp sinh nở sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm mức độ kiểm soát đường huyết, tình trạng sức khỏe của mẹ và bé, cũng như các yếu tố nguy cơ khác. Nếu đường huyết được kiểm soát tốt, nhiều mẹ bầu có thể sinh thường. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định mổ lấy thai.

Sau sinh

Sau khi sinh, việc theo dõi đường huyết vẫn cần tiếp tục để đảm bảo ổn định. Mẹ bầu cũng cần duy trì chế độ ăn uống lành mạnh và vận động đều đặn. Điều này giúp phòng ngừa biến chứng tiểu đường.

Tuân thủ điều trị

Việc tuân thủ chặt chẽ phác đồ điều trị do bác sĩ đưa ra là vô cùng quan trọng. Bằng cách kiểm soát tốt đường huyết, mẹ bầu có thể giảm thiểu nguy cơ mắc các biến chứng thai kỳ.

Phòng tránh tiểu đường thai kỳ

Nắm được cách nhận biết tiểu đường thai kỳ cũng là một trong những điều mà mẹ bầu nên lưu tâm. Mặc dù tiểu đường thai kỳ có thể tự khỏi sau khi sinh, nhưng việc kiểm soát đường huyết trong suốt thai kỳ là vô cùng quan trọng để đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé. Dưới đây là một số biện pháp hiệu quả:

• Chế độ ăn uống khoa học: Đây là yếu tố cốt lõi trong việc kiểm soát đường huyết. Mẹ bầu nên:

- Hạn chế tối đa: Đồ ngọt, nước ngọt, bánh kẹo.

- Tăng cường rau xanh, trái cây: Cung cấp vitamin, khoáng chất và chất xơ cần thiết.

- Bổ sung đạm: Từ thịt nạc, cá, trứng, đậu... để cung cấp năng lượng.

- Chia nhỏ bữa ăn: Ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày giúp ổn định đường huyết.

• Tập thể dục đều đặn: Các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, yoga, bơi lội... giúp tăng cường sức khỏe, cải thiện tuần hoàn máu và hỗ trợ kiểm soát đường huyết.
• Dùng thuốc theo chỉ định: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê đơn insulin hoặc thuốc hạ đường huyết để giúp kiểm soát đường huyết hiệu quả hơn. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc phải tuân thủ theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ.
• Kiểm tra đường huyết thường xuyên: Giúp theo dõi mức đường huyết và điều chỉnh chế độ ăn uống, luyện tập phù hợp.
• Theo dõi sự phát triển của thai nhi: Qua các lần siêu âm và khám thai định kỳ, bác sĩ sẽ đánh giá tình hình sức khỏe của thai nhi và đưa ra những lời khuyên cần thiết.

Kết luận

Cách nhận biết tiểu đường thai kỳ không chỉ giúp mẹ bầu sớm phát hiện và quản lý tình trạng này mà còn góp phần quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe của cả mẹ và bé. Mẹ bầu có thể kiểm soát tình trạng sức khỏe chủ động. Theo dõi sức khỏe thường xuyên và tham khảo ý kiến bác sĩ là cần thiết. Chăm sóc và kiểm soát hiệu quả là chìa khóa để đảm bảo sức khỏe trong thai kỳ.