Đề kháng là gì? Nguyên nhân suy giảm và cách tăng đề kháng

Sức đề kháng là gì?

Sức đề kháng đóng vai trò như lá chắn bảo vệ cơ thể. Nó giúp chúng ta chống lại sự xâm nhập của các tác nhân gây hại như virus, vi khuẩn. Tăng cường sức đề kháng bằng những hoạt động thiết thực là rất quan trọng. Nhờ vậy, chúng ta sẽ ít mắc bệnh hơn. Sức khỏe sẽ được duy trì dẻo dai và cường tráng.

Đề kháng và hệ miễn dịch liệu có giống nhau?

GIỐNG NHAU. Hệ miễn dịch và sức đề kháng có mối quan hệ mật thiết. Chúng tựa như hai chiến binh dũng mãnh bảo vệ cơ thể. Chúng giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh. Hệ miễn dịch chính là đội quân hùng mạnh. Đội quân này được trang bị đầy đủ vũ khí và chiến thuật để tiêu diệt kẻ thù. Sức đề kháng chính là sức mạnh, khả năng chiến đấu của đội quân này.

Khi hệ miễn dịch mạnh mẽ:

• Sức đề kháng cũng ở đỉnh cao: Cơ thể phản ứng nhanh nhạy, tiêu diệt hiệu quả các tác nhân gây bệnh như virus, vi khuẩn.
• Ít mắc bệnh: Nhờ hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả, cơ thể ít bị cảm cúm, ho, sổ mũi hay các bệnh truyền nhiễm khác.
• Cơ thể khỏe mạnh: Sức đề kháng tốt giúp cơ thể luôn tràn đầy năng lượng, dẻo dai và khỏe mạnh.

Ngược lại, khi hệ miễn dịch bị suy yếu:

• Sức đề kháng cũng yếu đi: Cơ thể trở nên mong manh, dễ mắc các bệnh vặt, thậm chí là các bệnh nguy hiểm.
• Thường xuyên ốm đau: Hệ miễn dịch yếu khiến cơ thể dễ bị tấn công bởi các tác nhân gây bệnh, dẫn đến tình trạng ốm yếu, mệt mỏi kéo dài.
• Sức khỏe suy giảm: Hệ miễn dịch suy yếu ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe tổng thể, khiến cơ thể dễ bị lão hóa, suy nhược.

Sức đề kháng đối quan trọng như thế nào đối với cơ thể?

Mỗi khi giao mùa, cơ thể phải đối mặt với nhiều tác nhân gây bệnh. Những tác nhân này bao gồm virus cúm, vi khuẩn cảm lạnh, viêm mũi họng, viêm phế quản,... Để chống lại những kẻ thù này, cơ thể sẽ sản sinh ra kháng thể. Lúc này kháng thể còn được gọi là sức đề kháng sẽ đẩy lùi bệnh tật.

Sức đề kháng mạnh - Hệ miễn dịch khỏe mạnh:

• Sức đề kháng mạnh mẽ đồng nghĩa với hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả. Nó giúp cơ thể chống lại nhiều căn bệnh nguy hiểm như ung thư, tim mạch,...
• Hệ miễn dịch tạo ra các tế bào bạch cầu, protein và hóa chất để tiêu diệt các tác nhân gây bệnh. Khi sức đề kháng tốt, hệ miễn dịch sẽ nhanh chóng phát hiện và tiêu diệt mầm bệnh trước khi chúng kịp phát triển.

Lợi ích của sức đề kháng mạnh:

• Ngăn chặn sự xâm nhập của virus và vi khuẩn gây bệnh.
• Duy trì sự ổn định của các tế bào và cơ quan, giúp cơ thể khỏe mạnh. Cơ thể ít ốm vặt và tinh thần minh mẫn.
• Kích thích và làm tăng khả năng hồi phục tự nhiên của cơ thể. Điều này giúp mau chóng khỏe mạnh sau khi mắc bệnh.
• Đối với trẻ em và người già sức đề kháng đóng vai trò quan trọng. Nó giúp phát triển toàn diện về thể chất và trí tuệ. Cùng với đó đề kháng giúp bảo vệ cơ thể khỏi mầm mống gây bệnh. 

Vì sao sức đề kháng suy giảm? 

Sức khỏe là tài sản quý nhất của con người. Hệ miễn dịch là nhân tố then chốt trong việc bảo vệ sức khỏe. Tuy nhiên, cuộc sống hiện đại có nhiều tác nhân bất lợi. Điều này khiến sức đề kháng của chúng ta ngày càng suy giảm. Kết quả là nhiều hệ lụy sức khỏe đáng lo ngại xuất hiện.

Dưới đây là một số nguyên nhân chính khiến sức đề kháng suy giảm:

Ô nhiễm môi trường

Khói bụi từ xe cộ và nhà máy xí nghiệp, cùng với hóa chất độc hại, xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp, gây tổn hại đến hệ miễn dịch. Không khí bẩn làm suy giảm hoạt động của các tế bào miễn dịch, làm cho sức đề kháng suy giảm. Kết quả là cơ thể dễ mắc các bệnh về đường hô hấp như viêm phổi, viêm phế quản,...

Căng thẳng kéo dài

Áp lực công việc, học tập, những lo âu, buồn phiền trong cuộc sống khiến cơ thể sản sinh ra nhiều hormone cortisol. Hormone cortisol này gây ức chế hệ miễn dịch, làm giảm khả năng chống lại bệnh tật của cơ thể.

Chế độ ăn uống thiếu khoa học

Thiếu hụt vitamin và khoáng chất thiết yếu khiến hệ miễn dịch suy yếu. Ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh, thức ăn cay nóng,... cũng gây hại. Lượng đường cao trong thực phẩm chế biến sẵn cũng góp phần làm giảm hoạt động của hệ miễn dịch.

Lười vận động

Ít vận động khiến cơ thể trở nên trì trệ, trao đổi chất kém và hệ miễn dịch suy yếu. Vận động thường xuyên giúp tăng cường lưu thông máu, kích thích sản sinh tế bào miễn dịch và nâng cao sức đề kháng.

Ngủ không đủ giấc

Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi và tái tạo hệ miễn dịch. Ngủ không đủ giấc hoặc ngủ không ngon giấc khiến cơ thể mệt mỏi, hệ miễn dịch suy yếu, dễ mắc bệnh.

Bên cạnh những “thủ phạm”trên, còn một số yếu tố khác như:

• Sử dụng thường xuyên chất gây hại cho cơ thể như; rượu, bia, thuốc lá.
• Làm việc trong môi trường phải tiếp xúc với hóa chất độc hại.
• Hệ miễn dịch suy yếu do yếu tố bẩm sinh.

Những dấu hiệu cho thấy sức đề kháng suy giảm

Khi sức đề kháng trong cơ thể suy yếu, cơ thể sẽ phát ra những tín hiệu cảnh báo mà chúng ta cần lưu ý.

Thường xuyên mệt mỏi

Khi sức đề kháng suy yếu, hệ miễn dịch phải hoạt động liên tục để chống lại vi khuẩn, virus xâm nhập. Điều này khiến cơ thể sử dụng nhiều năng lượng hơn bình thường, dẫn đến tình trạng mệt mỏi.

Hệ miễn dịch cần nhiều vitamin, khoáng chất để hoạt động hiệu quả. Khi sức đề kháng suy giảm, cơ thể có thể thiếu hụt các chất dinh dưỡng này, dẫn đến mệt mỏi, uể oải. Mệt mỏi có thể ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ, khiến giấc ngủ không sâu và không ngon, từ đó càng làm cho cơ thể thêm mệt mỏi.

Tinh thần suy nhược

Căng thẳng là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến suy giảm sức đề kháng. Khi cơ thể thường xuyên phải chịu đựng căng thẳng, hệ miễn dịch sẽ hoạt động kém hiệu quả hơn, khiến chúng ta dễ mắc bệnh hơn.

Theo báo cáo của Hiệp hội Tâm lý Mỹ, những người thường xuyên căng thẳng có hệ miễn dịch yếu hơn so với những người bình thường. Nguyên nhân là do căng thẳng làm giảm số lượng tế bào lympho - loại tế bào bạch cầu đóng vai trò quan trọng trong việc chống lại vi khuẩn, virus và các tác nhân gây bệnh khác.

Mức độ tế bào lympho càng thấp, khả năng chống lại bệnh tật của cơ thể càng yếu. Do đó, những người thường xuyên căng thẳng có nguy cơ cao mắc các bệnh truyền nhiễm như cảm cúm, cảm lạnh, tiêu chảy,...

Hệ tiêu hóa kém

Hệ tiêu hóa đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe con người, được ví như "lá chắn miễn dịch" bởi nó sở hữu 70% cấu trúc hệ thống miễn dịch. Theo nghiên cứu, đường ruột được bảo vệ bởi lớp "áo giáp" vi sinh vật có lợi, ức chế sự phát triển của vi khuẩn có hại và chống lại các tác nhân gây bệnh xâm nhập.

Tuy nhiên, khi hệ vi sinh đường ruột suy yếu, "lá chắn miễn dịch" này sẽ bị tổn thương, khiến cơ thể dễ mắc các bệnh về tiêu hóa như đầy hơi, chướng bụng, tiêu chảy hay táo bón. Do đó, những triệu chứng tiêu hóa thường xuyên có thể là dấu hiệu cảnh báo sức đề kháng  đang bị suy yếu.

Cách tăng cường đề kháng bảo vệ cơ thể khỏe mạnh

Cơ thể con người luôn phải đối mặt với vô số tác nhân gây hại, tiềm ẩn nguy cơ gây bệnh tật. Nếu hệ miễn dịch - "lá chắn bảo vệ" không đủ mạnh mẽ, chúng ta sẽ dễ dàng bị "lâm bệnh". Do đó, bên cạnh yếu tố di truyền, việc xây dựng lối sống khoa học là chìa khóa để tăng cường sức đề kháng hiệu quả.

Ngủ đủ giấc

Đối với người trưởng thành, giấc ngủ đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì sức khỏe, đặc biệt là tăng cường hệ miễn dịch. Để đảm bảo sức khỏe tốt nhất, mỗi người nên ngủ đủ giấc, từ 8 tiếng trở lên mỗi đêm. Tuy nhiên, nếu vì lý do nào đó mà bạn không thể ngủ đủ 8 tiếng, hãy cố gắng ngủ ít nhất 6 tiếng mỗi ngày.

Thiếu ngủ khiến cơ thể dễ bị tổn thương bởi các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn và virus. Do đó, để có một giấc ngủ ngon và dễ đi vào giấc ngủ, bạn có thể áp dụng một số biện pháp sau:

• Uống trà thảo mộc trước khi ngủ: Một số loại trà thảo mộc như hoa cúc, trà tía tô đất, trà valerian có tác dụng thư giãn thần kinh, giúp dễ ngủ hơn.
• Tạo môi trường ngủ thoải mái: Đảm bảo phòng ngủ tối, yên tĩnh và có nhiệt độ mát mẻ. Sử dụng ánh sáng nhẹ nhàng, tránh sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ.

Uống đủ nước

Uống đủ nước là một thói quen đơn giản nhưng mang lại vô số lợi ích cho sức khỏe. Nước chiếm khoảng 70% cơ thể con người và đóng vai trò thiết yếu trong mọi hoạt động sống. Uống đủ nước giúp cơ thể hoạt động hiệu quả, tăng cường sức đề kháng và phòng ngừa nhiều bệnh tật.

Thường xuyên tập thể dục

Theo nhiều nghiên cứu khoa học, tập thể dục thường xuyên đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường hệ miễn dịch, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.

Tác động tích cực của tập thể dục đối với hệ miễn dịch:

• Kích thích sản sinh tế bào miễn dịch: Tập thể dục giúp tăng cường lưu thông máu, thúc đẩy sản sinh các tế bào miễn dịch, đặc biệt là bạch cầu, giúp cơ thể chống lại vi khuẩn, virus gây bệnh hiệu quả hơn.
• Giảm viêm nhiễm: Tập thể dục giúp giảm mức độ hormone gây viêm trong cơ thể, từ đó bảo vệ hệ miễn dịch khỏi các tác nhân gây hại.
• Cải thiện sức khỏe tinh thần: Stress ảnh hưởng tiêu cực đến hệ miễn dịch. Tập thể dục giúp giải tỏa căng thẳng, cải thiện tâm trạng, góp phần nâng cao sức đề kháng.

Bên cạnh tác động tích cực đối với hệ miễn dịch, tập thể dục còn mang lại nhiều lợi ích khác cho sức khỏe:

• Tăng cường sức khỏe tim mạch: Làm cho tim hoạt động hiệu quả hơn và giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến tim mạch.
• Kiểm soát cân nặng: Hỗ trợ đốt cháy calo, giảm mỡ thừa, duy trì cân nặng hợp lý.
• Cải thiện chất lượng giấc ngủ: Giúp dễ vào giấc và ngủ ngon hơn.
• Tăng cường sức khỏe tinh thần: Giảm stress, lo âu, cải thiện tâm trạng.

Tiêm vắc xin

Vắc-xin được xem là phương pháp hiệu quả nhất hiện nay để cải thiện sức đề kháng và tăng cường phản ứng của hệ thống miễn dịch. Khi được tiêm vắc-xin, cơ thể sẽ được kích thích sản sinh ra các kháng thể đặc hiệu một cách tự nhiên, giúp bảo vệ chống lại các tác nhân gây bệnh tương ứng. Nhờ vậy, cơ thể sẽ có khả năng sẵn sàng chiến đấu và phòng thủ hiệu quả trước các tác nhân gây bệnh tương tự trong tương lai.

Ăn gì để tăng sức đề kháng cho cơ thể?

Để hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả, việc xây dựng chế độ ăn uống đầy đủ dưỡng chất và vitamin là vô cùng cần thiết. Dưới đây là một số loại vitamin thiết yếu cho hệ miễn dịch:

Vitamin C:

• Vai trò: Tăng cường hệ miễn dịch, chống oxy hóa.
• Nguồn thực phẩm: Cam, bông cải xanh, dâu tây, quýt, bưởi, ớt chuông,...

Vitamin A:

• Vai trò: Giảm nguy cơ tử vong ở trẻ em, tăng cường thị lực, bảo vệ da, niêm mạc.
• Nguồn thực phẩm: Cà rốt, rau bina, bông cải xanh, xoài, khoai lang,...

Vitamin E:

• Vai trò: Bảo vệ tế bào, chống oxy hóa, tăng cường miễn dịch.
• Nguồn thực phẩm: Dầu ô liu, hạnh nhân, hướng dương, bông cải xanh,...

Vitamin D:

• Vai trò: Giúp xương khớp chắc khỏe, hỗ trợ miễn dịch.
• Nguồn thực phẩm: Cá hồi, cá thu, lòng đỏ trứng, nấm,...

Kết luận

Sức đề kháng đóng vai trò vô cùng quan trọng, tựa như "lá chắn" bảo vệ cơ thể khỏi tác nhân gây bệnh. Nó góp phần duy trì sức khỏe toàn diện cho mọi đối tượng. Việc chủ động nâng cao sức đề kháng là điều vô cùng cần thiết. Dược phẩm Khang Quốc hy vọng với những thông tin mà chúng tôi chia sẻ, sẽ giúp bạn có thêm nhiều thông tin bổ ích. Chúc bạn và gia đình luôn mạnh khỏe.